Gələcəyin marketinqinə səyahət: Süni intellekt, Storitellinq və Data analitikası ilə yeni üfüqlər

Təsəvvür edin: Səhər yuxudan oyanırsınız, telefonunuzu götürürsünüz və qarşınıza elə bir reklam çıxır ki, sanki beyninizi oxuyub. İstədiyiniz məhsul, ehtiyac duyduğunuz xidmət və ya arzuladığınız səyahət paketi öz-özünə qarşınıza çıxır. Onu görən kimi düşünürsünüz: “Bu, tam mənə lazımdır!” Halbuki sizin heç bir axtarışınızda bu barədə açıq formada danışılmamışdı. Əslində isə bu “möcüzə”nin arxasında rəqəmsal marketinq, süni intellekt, data analitikası və əlbəttə ki, storitellinq dayanır.

Bu yazıda, sizləri marketinqin indiki halından götürüb yaxın 10 ildə bizi gözləyən yeniliklərə səyahətə aparacağam. Gəlin görək, bu qədər sürətlə dəyişən dünyada marketoloqlar nələrə hazır olmalıdırlar. Həmçinin Seth Godin, Simon Sinek, Philip Kotler kimi nəhəng mütəxəssislərin fikirlərinə, eləcə də Harvard Business Review, Forrester, Gartner kimi araşdırma şirkətlərinin proqnozlarına nəzər salacağıq. Sonda isə özünüzü gələcəyə necə hazırlayacağınız barədə konkret tövsiyələr verəcəyəm.

---

1. Süni intellekt və avtomatlaşdırma: Bir vaxtlar elmi fantastika idi, indi isə gerçək!

Uşaqlıqda futuristik filmlər izləyərkən, robotların insan işlərini gördüyü səhnələr bizi təəccübləndirirdi. İndi isə marketinqdə bu film kadrları gerçəkləşir. Süni intellekt (AI) sayəsində artıq marketoloqlar 24/7 işləyən “robot köməkçilər” yarada bilirlər.

• Chatbotlar: 24/7 müştərilərin suallarına cavab verirlər. İstər “Xidmət mərkəzi” olsun, istər onlayn mağaza, chatbot müştəri ilə səmimi ünsiyyət qurur.

• Avtomatlaşdırılmış kampaniyalar: Əvvəllər böyük komanda ilə nəhəng bir kampaniyanı planlamaq, nəzarətdə saxlamaq günlərlə vaxt aparırdı. İndi isə AI texnologiyaları bu proseslərin xeyli hissəsini sürətli və dəqiq şəkildə idarə edir.

Gartnerin proqnozlarına görə, 2026-cı ilə qədər marketinq rəhbərlərinin 70%-i süni intellektə və avtomatlaşdırmaya böyük sərmayə yatıracaq. Amma Seth Godin xatırladır ki, “Texnologiya sadəcə bir vasitədir. Əsas olan, biz onunla hansı hekayəni danışırıq?” Yəni süni intellekt insan yaradıcılığını əvəz edə bilməz, sadəcə onu daha güclü və təsirli edir.

Kiçik bir misal

Tutaq ki, “X Onlayn Mağaza” öz saytını yeni açıb. Gündə 500 nəfər ziyarətçi gəlir. Bir gün qərar verirlər ki, saytın sağ küncündə bir chatbot yaratsınlar. Bu chatbot 24/7 müştərilərlə salamlaşır, onlara suallar verir, təkliflər səsləndirir. Nəticədə, müştərilər artık gözləmə sıralarında qalmır, müştəri məmnuniyyəti də, şirkətin satışları da artır, dəstək xəttinin yükü azalır və əməkdaşlar daha strateji işlərlə məşğul olmağa başlayır. Hər kəs üçün ideal bir qələbə :)

Bu arada süni intellekt dedikdə təkcə chatbotlar və avtomatlaşdırma yox, həm də bu chatbot və alətlərin “yanacaq” kimi istifadə etdiyi dataya diqqət yetirmək lazımdır.

---

2. Data Analitikası: Marketoloqların “gələcəyə səyahət” bileti

Əvvəllər marketoloqlar yalnız “bu məhsul satıldı, o məhsul satılmadı” kimi məlumatlarla kifayətlənirdi. İndi isə datanın dərinliklərinə “dalış” etmək imkanı var. Forresterin araşdırmasına görə, datadan düzgün istifadə edən şirkətlər 2027-ci ilə qədər rəqiblərindən 60% daha yüksək gəlir artımı gözləyə bilərlər. Bunun səbəbi də çox sadədir: Data müştərinin dilidir. Əgər biz o dili oxuya bilsək, ehtiyaclarını daha yaxşı anlayıb ona uyğun həllər təqdim edirik.

• Real vaxt rejimində məlumat: Müştərinin hansı səhifəyə kliklədiyini, hansı məhsulu səbətə atdığını, harada duruxub, tərəddüdə qaldığını anlıq izləyə bilirik.

• Hədəfli təkliflər: Təsəvvür edin, data göstərir ki, filan şəhərdə yağış yağanda isti çay satışı 30% artır. Deməli, orada hava proqnozu yağış dediyi anda çay kampaniyası keçirmək ideal seçimdir.

Philip Kotler deyir ki: “Data nə qədər böyük olsa da, əsas bacarıq onu oxuyub insan dilinə çevirməkdir.” Bəli, böyük data yığınından faydalı ipucları çıxarmaq “xalq nağıllarını” oxumaq kimi maraqlıdır: içində xeyli gizli incilər var..

Bənzətmə

Data analitikasını dənizdə balıq ovuna bənzədə bilərik:

• Əvvəllər torumuzu suya atıb tora düşən balıqla kifayətlənirdik.

• İndi isə “sonar” texnologiyası ilə balıqların harada cəmləndiyini görür, dəqiq haraya tor atacağımızı bilirik.
  Nəticədə, vaxtımız bərəkətli, ovumuz isə zəngin olur.

---

3. Storitellinq: Soyuq rəqəmləri isti hekayələrə çevirmə sənəti

Heç düşünmüsünüzmü, niyə biz balaca olanda nənəmiz, babamız nağıl danışan zaman böyük həvəslə qulaq asırdıq? Çünki hekayələr insan zehnini “açıq pəncərələrdən” əsən yel kimi təravətləndirir və yadda qalır. Marketinqdə də eyni vəziyyət var: sadəcə “Bizim məhsulun 7 funksiyası var” demək əvəzinə, müştərini hekayəyə çəkəndə, onun yaddaşında iz qoyuruq.

Simon Sinek deyir: “İnsanlar sizi nə etdiyinizə görə yox, nə üçün etdiyinizə görə qəbul edirlər.” Storitellinq ilə niyəni izah edə, dəyər və emosiyanı ötürə bilirik. İnsanlar faktları unutsa da, hekayəni xatırlayır.

Praktik bir nümunə

Tutaq ki, “Y Möcüzə Kremi” hazırlayan bir şirkət var. Sadəcə “dərininizin sağlamlığı üçün faydalıdır” demək yerinə, şirkət reklamında real müştərinin hekayəsini danışır:

“Mən Xəyalə, illərdir dəridə problemlərim vardı, amma bu krem sayəsində dərim həm sağlam, həm də parlaq oldu.”

Bu qısa hekayə müştərilərin diqqətini “Mənim də eyni dərdim var” deyə oyadır. Bu da korporativ mesajlardan qat-qat effektivdir.

---

4. Nüfuzlu araşdırma və təhlil şirkətləri deyirlər ki,..

Bəlkə də düşünürsünüz ki, bu qədər “storitellinq”, “data analitikası”, “süni intellekt” deyirəm, bəs bunları ciddi araşdırmalar təsdiqləyirmi? Gəlin bəzi nüfuzlu mənbələrin fikirlərinə baxaq:

• Harvard Business Review (HBR): Son araşdırmalarında vurğulayır ki, omni-channel strategiyası önümüzdəki illərin “qızıl açarı” olacaq. Bütün kanallarda eyni səviyyədə mükəmməl təcrübə təqdim edən şirkətlər, 2030-a qədər müştəri məmnuniyyətini ən az 20-25% artırmağa qadirdirlər.

• Forrester: Avtomatlaşdırma və data analitikasına sərmayə qoyan şirkətlərin, 2027-2030 aralığında bazar paylarını rəqiblərindən xeyli dərəcədə üstələyəcəklərini proqnozlaşdırır.

• Gartner: Bildirir ki, hazırdan 2026-cı ilə qədər marketinq büdcələrinin 40%-i rəqəmsal platformaların təkmilləşdirilməsinə yönələcək. Bu məbləğin bir hissəsi personalizasiya alətlərinə, bir hissəsi isə süni intellekt əsaslı layihələrə sərf olunacaq.

Əslində bu açıqlamalarla onlar demək istəyirlər ki, “Kim data, süni intellekt və omni-channel yanaşma ilə ayaqlaşa bilməsə, oyundan kənarda qalacaq.”

---

5. Personalizasiya və Omni-Channel: Müştəri sadiqliyinin “sehirli formulu”

Bir mağazaya girdiyinizi düşünün. Satıcı sizi adınızla qarşılayır, nə axtardığınızı bilirmiş kimi təkliflər verir. Çıxanda isə “Bu da sizin sevdiyiniz qəhvə növü üçün 20% endirim kuponu” deyir. Siz yəqin ki, o mağazaya yenidən qayıdacaqsınız. Onlayn aləmdə də eyni prinsip keçərlidir.

Personalizasiya da məhz budur – müştərini “bir milyon insan” arasında kimsə deyil, “tək və dəyərli şəxs” kimi görmək.

• Fərdi təkliflər: Müştərinin keçmiş alış-verişinə baxaraq, növbəti dəfə ona uyğun kupon və ya endirim vermək.

• Omni-channel yanaşma: Müştəri eyni anda mobil telefondan, kompüterdən və ya fiziki mağazadan sizi izləyə bilər. Hər yerdə ona eyni keyfiyyətli təcrübə yaşatmaq vacibdir.

Harvard Business Review-ya görə, bu cür omni-channel strategiyası quran şirkətlər, müştəri məmnuniyyətində 23% artım əldə edir. Təsəvvür edin: müştəriniz hansı “qapı”dan içəri girirsə girsin, o, özünü evindəki kimi hiss edir.

---

6. Gələcəyin marketoloqu hansı “super güclərə” sahib olmalıdır?

İndi ağlınıza gələ bilər: “Yaxşı, bu qədər trend var, bunların hamısını necə öyrənim?” Cavab budur: “Hər bacarığı bir uçuş bileti kimi düşünün. Hər hansı bir yerə uçmaq üçün ən azı bir neçə bileti cibinizdə saxlamalısınız.”

1. Rəqəmsal analitika

   • Google Analytics, CRM sistemləri, “Big Data” alətləri ilə tanış olmaq

   • Rəqəmləri oxumağı, onlardan nəticə çıxarmağı bacarmaq

2. Süni intellekt və avtomatlaşdırma

   • Chatbotlar qurmaq, avtomatik e-poçt kampaniyaları ilə işləmək

   • Süni intellekt dəstəkli məzmun yaradılması ilə tanış olmaq

3. Storitellinq və kreativ kontent

   • Hekayə anlatma bacarığınızı təkmilləşdirmək, reklamlarda emosional mesajlar vermək

   • Bloq, video, sosial media postları ilə izləyicilərin könlünü fəth etmək

4. Komanda işi və liderlik

   • Fərqli şöbə və mütəxəssisləri yönləndirəcək səviyyədə liderlik bacarığı

   • Çevik (Agile) metodologiyalarla tanış olmaq və sürətli qərarlar vermək

5. Omni-channel yanaşması

   • Brendin səsini bütün platformalarda eyni saflıqda qorumaq

   • Müştəri yol xəritəsini (customer journey) təsvir edərək hər addımı optimallaşdırmaq

6. Davamlı innovasiya və dəyişikliklərə açıq olmaq

   • Yeni texnologiyaları (Metaverse, NFT, blokçeyn və s.) izləmək, test etmək

   • Öz biliyini daim təzələmək, “öyrənməyi öyrənmək” prinsipinə sadiq qalmaq

Philip Kotler bildirir ki, “Marketoloq yalnız şirkəti tanıyan deyil, bazar meyillərinə liderlik edən, onları istiqamətləndirəndir.” Yəni öz üzərində çalışan, trendləri sərbəst şəkildə təhlil edən insan, iş dünyasında həmişə 1 addım öndə olacaq.

---

7. Özünüzü necə inkişaf etdirə bilərsiniz? (Praktik yol xəritəsi)

Yaxşı, hər şey aydındır. Bəs bundan sonra hansı addımları atmalı?

1. Online təlim, kurs və sertifikatlar

   • Behbudlu Agency tərəfindən təşkil olunan “Rəqəmsal marketinqdə Storitellinq” və “Süni intellekt marketinqdə” təlimləri

   • Coursera, Udemy, edX kimi platformalarda “rəqəmsal marketinq”, “süni intellekt”, “data analitikası” mövzularında kurslar

   • “Google Analytics Academy”, “Meta (Facebook) Blueprint” kimi pulsuz sertifikat proqramları

2. Kitablar, bloqlar və podkastlar

   • Seth Godin (“This Is Marketing”), Simon Sinek (“Start with Why”), Philip Kotler (“Marketing 4.0”) kimi kitabları oxumaq

   • Harvard Business Review, Forrester, Gartner kimi mərkəzlərin son hesabatlarını izləmək

   • “Marketing Over Coffee”, “The GaryVee Audio Experience” tipli podkastları dinləmək

3. Kiçik proyektlər və real təcrübə

   • Startap və ya kiçik agentliklərdə işləyərək praktiki təcrübə qazanmaq

   • Komandanızla mini-hackathonlar, workshoplar təşkil etmək

4. Kontent yaratmaq və storitellinq öyrənmək

   • Öz bloqunuzu açmaq, maraqlı hekayələr paylaşmaq, izləyicilərin rəylərini diqqətlə öyrənmək

   • Videolar, vebinarlar, sosial media canlı yayımı kimi formatlarda sınaqlar aparmaq

5. Müştəri fokuslu yanaşma

   • Müştərilərin şərh və rəylərini diqqətlə dinləmək, sorğular keçirmək

   • Omni-channel strategiyanızı daim test edmək, “harada boşluq var?” deyə soruşmaq

6. Tədbirlər və networking

   • Marketinq konfransları, seminarlar, “meetup”lar, forumlar… Əzcümlə, “öz adamlarınızı” tapın :)

   • LinkedIn-də fəal olaraq müzakirələrdə iştirak etmək, mütəxəssisləri izləmək, öz fikirlərinizi bölüşmək

---

Ümumi xülasə

Görürük ki, gələcəyin marketinq aləmi fövqəladə dərəcədə sürətli, rəqəmsal və data mərkəzlidir. Süni intellekt, avtomatlaşdırma və data analitikası getdikcə daha çox ön plana çıxır, bizə vaxt, dəqiqlik və çeviklik qazandırır. Ancaq unutmamalıyıq ki, storitellinq – insan ürəyinə toxunan hekayələr danışmaq – hələ də müştəri ilə emosional bağ qurmağın ən güclü yoludur.

Harvard Business Review, Forrester, Gartner kimi qurumların proqnozları və Seth Godin, Simon Sinek, Philip Kotler kimi marketinq nəhənglərinin fikirləri bir amalı vurğulayır: Personalizasiya və omni-channel strategiya müştəri sadiqliyini qorumaqda əsas açardır. Həm data əsaslı olmaq, həm də insan mərkəzli düşünmək uğurun təməlini təşkil edir.

Bütün bu yeniliklərin ortasında gələcəyin marketoloqu həm texnoloji bacarıqlara (süni intellekt və data analitikası), həm də kreativ hekayə anlatma qabiliyyətinə sahib olmalıdır. Öyrənməyə ara verməmək, özünüzü daim inkişaf etdirmək və komanda ilə effektiv işləmək də vacibdir.

Nəticədə, rəqəmsal dünya bizə saysız-hesabsız fürsətlər yaradır. Düzgün kursları seçməklə, praktiki təcrübələrə atılmaqla və öz hekayənizi ortaya qoymaqla siz də gələcək marketinq dünyasının parlayan ulduzu ola bilərsiniz. Əsas odur ki, texnologiya və insan toxunuşu arasında qızıl tarazlığı tapaq. Bu tarazlıq sizə uğurlu, sadiq müştərilər və güclü brend imici qazandıracaq.

Təəssüratlarınızı bölüşmək, suallarınızı soruşmaq üçün şərhlərdə və ya Instaqram və LinkedIn hesabım vasitəsi ilə əlaqə saxlaya bilərsiniz.

---

Behbudlu Agency-nin Storitellinq əsaslı marketinq konsultasiya və xidmətləri haqqında daha ətraflı məlumat üçün buradan keçid edin.

İmamverdi Behbudlu ilə əlaqəyə keçmək üçün instaqram səhifəsini ziyarət edin.