Heedfulness

Introduction - เกริ่นนำ

🎵 "Heedfulness" - Inspired by the Buddha's teaching on heedfulness (appamādā) from the Mahāparinibbāna Sutta, given on the occasion of his decision to relinquish his life force. The lyrics reflect on the impermanent nature of life and the importance of mindfulness and diligent practice while we still can.

🎵 "ความไม่ประมาท" - ได้แรงบันดาลใจจากพระโอวาทเรื่องความไม่ประมาท (อัปปมาทะ) ในมหาปรินิพพานสูตร ซึ่งพระพุทธองค์ตรัสในโอกาสที่ทรงปลงอายุสังขาร เนื้อเพลงสะท้อนถึงความไม่เที่ยงแท้ของชีวิต และความสำคัญของสติและความพากเพียรปฏิบัติในขณะที่ยังมีโอกาส

Content - เนื้อความ

เนื้อความบางส่วนจากมหาปรินิพพานสูตร (จากต้นฉบับภาษาไทย)
Some Content from the Mahāparinibbāna Sutta (from the original Thai text)

[๑๐๗] ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า เสด็จไปยังอุปัฏฐานศาลาประทับนั่งบนอาสนะที่จัดถวาย ตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย ธรรมเหล่าใดที่เราแสดงแล้วเพื่อความรู้ยิ่ง ธรรมเหล่านั้นพวกเธอพึงเรียน พึงเสพ พึงเจริญ พึงกระทำให้มากด้วยดี เพื่อให้พรหมจรรย์นี้พึงยั่งยืน ดำรงอยู่ได้นาน ข้อนั้นพึงมีเพื่อเกื้อกูลแก่ชนเป็นอันมาก เพื่อความสุขแก่ชนเป็นอันมาก เพื่ออนุเคราะห์แก่ชาวโลก เพื่อประโยชน์ เพื่อเกื้อกูล เพื่อความสุข แก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย"
[107] Then, the Blessed One went to the service hall and sat on the prepared seat. He addressed the monks: "Monks, those teachings that I have shown for higher knowledge, you should learn them, associate with them, develop them, and cultivate them well, so that this holy life may endure and last long. This would be for the welfare of many, for the happiness of many, for compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of devas and humans."

"อานนท์ เราได้บอกก่อนแล้วไม่ใช่หรือว่า ความเป็นต่างๆ กัน ความพลัดพราก ความเป็นอย่างอื่น จากสิ่งของและบุคคลเป็นที่รักและที่ชอบใจทั้งหมดนั้นแลมีอยู่ ฉะนั้นจะหาได้ในสิ่งของและบุคคลนั้นแต่ที่ไหน สิ่งใดเกิดแล้ว เป็นแล้ว ปรุงแต่งแล้ว มีความทำลายเป็นธรรมดา ความปรารถนาว่า ขอสิ่งนั้นอย่าทำลายไปเลย นั่นไม่เป็นฐานะที่จะมีได้"
"Ananda, didn't I tell you before that there is separation and parting from all that is dear and pleasing? How could it be otherwise? Whatever is born, come into being, conditioned, has destruction as its nature. That wish 'May it not be destroyed' is impossible."

"อานนท์ ก็สิ่งใดที่ตถาคตสละแล้ว คายแล้ว พ้นแล้ว ละแล้ว วางแล้ว อายุสังขารตถาคตปลงแล้ว วาจาที่ตถาคตกล่าวไว้โดยส่วนเดียวว่า ไม่ช้าตถาคตจักปรินิพพาน จากนี้ล่วงไป ๓ เดือน ตถาคตจักปรินิพพาน ข้อที่ตถาคตจักคืนคำเพื่อให้มีชีวิตต่อไปอีก ไม่เป็นฐานะที่จะมีได้ มาเถิดอานนท์ เราจักไปยังกูฏาคารศาลาป่ามหาวันกัน"
"Ananda, what the Tathagata has abandoned, relinquished, released, given up, and renounced is the life force. The Tathagata has definitively declared: 'Before long, the Tathagata will attain final Nibbana. Three months from now, the Tathagata will attain final Nibbana.' It is impossible for the Tathagata to go back on his word to continue living. Come, Ananda, let us go to the Peaked Hall in the Mahavan Forest."

ท่านพระอานนท์ทูลรับพระดำรัสของพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว
"Yes, Lord," Venerable Ananda replied to the Blessed One.

ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าพร้อมกับท่านพระอานนท์ เข้าไปยังกูฏาคารศาลาป่ามหาวัน
Then the Blessed One, together with Venerable Ananda, went to the Peaked Hall in the Mahavan Forest.

ครั้นแล้ว ตรัสกะท่านพระอานนท์ว่า "ไปเถิด อานนท์ จงบอกพวกภิกษุที่อาศัยอยู่ในกรุงเวสาลีทั้งหมดมาประชุมกันที่อุปัฏฐานศาลา"
Upon arriving, he said to Venerable Ananda: "Go, Ananda, gather all the monks living in Vesali to meet at the service hall."

ท่านพระอานนท์ทูลรับพระดำรัสของพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว ให้ภิกษุที่อาศัยอยู่ในกรุงเวสาลีอยู่ทั้งหมด มาประชุมกันที่อุปัฏฐานศาลาแล้ว เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถวายบังคมยืน ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง แล้วได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า "ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ภิกษุสงฆ์ประชุมพร้อมกันแล้ว ขอพระองค์ทรงทราบกาลอันควร ในบัดนี้เถิด"
"Yes, Lord," Venerable Ananda replied to the Blessed One. He gathered all the monks living in Vesali at the service hall, then approached the Blessed One, paid homage, stood to one side, and said: "Venerable sir, the Sangha of monks has assembled. May the Blessed One do as he thinks fit."

"ภิกษุทั้งหลาย ธรรมที่เราแสดงแล้วเพื่อความรู้ยิ่ง เป็นธรรมที่พวกเธอพึงเรียน พึงเสพ พึงเจริญ พึงกระทำให้มากด้วยดี เพื่อให้พรหมจรรย์นี้พึงยั่งยืน ดำรงอยู่ได้นาน ข้อนั้นพึงมีเพื่อเกื้อกูลแก่ชนเป็นอันมาก เพื่อความสุขแก่ชนเป็นอันมาก เพื่ออนุเคราะห์แก่ชาวโลก เพื่อประโยชน์ เพื่อเกื้อกูล เพื่อความสุขแก่เทวดาและมนุษย์ คืออะไร?"
"Monks, what are these teachings that I have shown for higher knowledge, which you should learn, associate with, develop, and cultivate well, so that this holy life may endure and last long, for the welfare of many, for the happiness of many, for compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of devas and humans?"

"คือ สติปัฏฐาน ๔ สัมมัปปธาน ๔ อิทธิบาท ๔ อินทรีย์ ๕ พละ ๕ โพชฌงค์ ๗ อริยมรรคมีองค์ ๘"
"They are: the Four Foundations of Mindfulness, the Four Right Efforts, the Four Bases of Spiritual Power, the Five Faculties, the Five Powers, the Seven Factors of Enlightenment, and the Noble Eightfold Path."

"ภิกษุทั้งหลาย ธรรมเหล่านี้เป็นธรรมที่เราแสดงแล้วเพื่อความรู้ยิ่งแก่พวกเธอ พวกเธอพึงเรียน พึงเสพ พึงเจริญ พึงกระทำให้มากด้วยดี โดยวิธีที่พรหมจรรย์นี้พึงยั่งยืน ดำรงอยู่ได้นาน ข้อนั้นพึงมีเพื่อเกื้อกูลแก่ชนเป็นอันมาก เพื่อความสุขแก่ชนเป็นอันมาก เพื่ออนุเคราะห์แก่ชาวโลก เพื่อประโยชน์ เพื่อเกื้อกูล เพื่อความสุขแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย"
"Monks, these are the teachings I have shown for higher knowledge. You should learn them, associate with them, develop them, and cultivate them well, so that this holy life may endure and last long, for the welfare of many, for the happiness of many, for compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of devas and humans."

ครั้นแล้ว พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเตือนภิกษุทั้งหลายว่า "ภิกษุทั้งหลาย บัดนี้เราขอเตือนพวกเธอ สังขารทั้งหลายมีความเสื่อมเป็นธรรมดา เธอทั้งหลายจงยังความไม่ประมาทให้ถึงพร้อมเถิด ไม่ช้าตถาคตจักปรินิพพาน จากนี้ล่วงไป ๓ เดือนตถาคตจักปรินิพพาน" พระผู้มีพระภาคเจ้าสุคตศาสดา ครั้นตรัสไวยากรณภาษิตนี้แล้ว จึงได้ตรัสคาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า
Then the Blessed One addressed the monks: "Monks, now I exhort you: All conditioned things are subject to decay. Strive with diligence! The Tathagata's final Nibbana will take place before long. Three months from now, the Tathagata will attain final Nibbana." After the Blessed One, the Well-Gone Teacher, had spoken these words of explanation, he then spoke these verses:

[๑๐๘] "คนเหล่าใด ทั้งเด็กผู้ใหญ่ ทั้งพาล ทั้งบัณฑิต ทั้งมั่งมี ทั้งขัดสน คนเหล่านั้นทั้งหมด ล้วนมีความตายเป็นเบื้องหน้า ภาชนะดินที่ช่างหม้อทำทั้งเล็ก ทั้งใหญ่ ทั้งสุก ทั้งดิบ ทุกชนิดมีความแตกเป็นที่สุดฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็เป็นฉันนั้น" พระศาสดาได้ตรัสคาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า "วัยของเราแก่หง่อมแล้ว ชีวิตของเราเหลืออยู่น้อย เราจักละพวกเธอไป เราทำที่พึ่งแก่ตนแล้ว ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอจงอย่าประมาท จงมีสติ มีศีลด้วยดีเถิด จงเป็นผู้มีความดำริตั้งมั่นด้วยดี จงตามรักษาจิตของตนเถิด ผู้ใดจักเป็นผู้ไม่ประมาทอยู่ในธรรมวินัยนี้ ผู้นั้นจักละชาติสงสาร กระทำที่สุดทุกข์ได้"
[108] "Whether young or old, whether foolish or wise, whether wealthy or poor, all beings are headed toward death. Just as all pottery vessels made by a potter, whether small or large, whether baked or unbaked, all end in breaking, so too is the life of beings." The Teacher spoke further verses: "My age is now ripened, my life span remaining is short. I will depart from you, having made myself my own refuge. Monks, be diligent, mindful, and virtuous. With well-concentrated thoughts, guard your own minds. Whoever dwells diligently in this Doctrine and Discipline will abandon the cycle of birth and make an end of suffering."

Learn more - ศึกษาเพิ่มเติม

สำหรับชาวไทย:
เสียงอ่านหนังสือ มหาปรินิพพานสูตร โดย พระอาจารย์กฤช นิมฺมโล

For international audiences:
Mahaparinibbana Sutta – The Discourse on the Great Emancipation by Ajahn Brahmali

Summary - สรุป

The Buddha placed utmost importance on mindfulness (appamada), making it his final teaching (pacchima-vaca) before entering parinibbana. The essence of mindfulness lies in living with sati - being aware of reality as it is, and staying vigilant in learning the true nature of all phenomena, while carefully guarding the mind from harmful tendencies and deterioration.

พระพุทธองค์ทรงให้ความสำคัญกับความไม่ประมาทอย่างยิ่ง จนกระทั่งเป็นพระดำรัสสุดท้าย (ปัจฉิมวาจา) ก่อนเสด็จดับขันธปรินิพพาน แก่นแท้ของความไม่ประมาทคือการดำรงชีวิตด้วยสติ - ความระลึกรู้ทันความเป็นจริง และตื่นตัวที่จะเรียนรู้ความเป็นจริงแท้ของธรรมชาติ พร้อมทั้งระมัดระวังไม่ให้จิตใจหลงไปในทางที่เป็นโทษและความเสื่อมเสีย