ဒီနေ့မှာတော့ ကျွန်တော်အရင်နေ့က commands အကြောင်းလေးတွေ ပြောတာဆက်ရေးသွားပါမယ်။

𝐫𝐦𝐝𝐢𝐫 ( 𝐑𝐞𝐦𝐨𝐯𝐞 𝐃𝐢𝐫𝐞𝐜𝐭𝐨𝐫𝐲 )

အရင်နေ့ကကျွန်တော်တို့ mkdir command ကိုသုံးပြီး ကိုယ်ဆောက်ချင်တဲ့ directory တစ်ခုဘယ်လိုဆောက်ရမလဲ လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီ rmdir ကတော့ ဆောက်ထားတဲ့ directory ကိုပြန် delete လုပ်ဖို့အတွက် သုံးပါတယ်။

𝐄.𝐠. 𝐫𝐦𝐝𝐢𝐫 /<𝐩𝐚𝐭𝐡-𝐭𝐨-𝐲𝐨𝐮𝐫-𝐝𝐢𝐫>

ဒီ command မှာတစ်ခုရှိတာက delete လုပ်မယ့် directory ထဲမှာဘာ files မှမရှိမှ အဲ့ directory ကိုဖျက်လို့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့တော့တစ်ချို့ အချိန်တွေဆိုအဆင်မပြေပါဘူး၊ ကိုယ်က directory ကောရှိသမျှ files တွေကောဖျက်ချင်ရင် ဘာသုံးရမလဲဆိုတာ အောက်မှာဆက်ပြောသွားပါမယ်။

𝐫𝐦 (𝐑𝐞𝐦𝐨𝐯𝐞)

ဒီ command ကတော့ရှင်းပါတယ်၊ သူ့နာမည်အတိုင်းပဲ files တွေကို remove လုပ်ချင်တဲ့ အချိန်မှာ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

E.g. 𝐫𝐦 <𝐲𝐨𝐮𝐫-𝐟𝐢𝐥𝐞-𝐧𝐚𝐦𝐞> ဆိုပြီးအလွယ်တစ်ကူသုံးလို့ ရပါတယ်။

အပေါ်မှာပြောခဲ့တဲ့ directory ကော သူ့ထဲမှာရှိတဲ့ files တွေကော delete လုပ်ချင်ရင်လည်း ဒီ command လေးသုံးပြီး လုပ်လို့ရပါတယ်။

E.g. 𝐫𝐦 -𝐫𝐟 /<𝐩𝐚𝐭𝐡-𝐭𝐨-𝐲𝐨𝐮𝐫-𝐝𝐢𝐫>

-r option ကတော့ dir ထဲမှာရှိတဲ့ files တွေကို recursively delete လုပ်ပေးတာပါ၊ -f ကတော့ force ပါ၊ ဆိုလိုတာ delete ဖို့အတွက် confirmation ထပ်တောင်းမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

𝐜𝐚𝐭

ဒီ cat command ကိုတော့ ကျွန်တော်တို့က files တွေထဲမှာ ဘာ data တွေပါတာလဲ ဆိုတာကို ဖွင့်ဖတ်ချင်တဲ့ အခါမှာ အသုံးပြုပါတယ်။ cat ကိုသုံးပြီး standard input ကနေ data ထည့်ချင်လည်းရပါတယ်။ input, output redirections တွေအကြောင်းနောက်နေ့မှ post သပ်သပ်ထပ်ရေးပါမယ်။ အဲ့တော့ cat command ဘယ်လိုသုံးလဲ ကြည့်လိုက်ရအောင်..

E.g. 𝐜𝐚𝐭 <𝐲𝐨𝐮𝐫-𝐟𝐢𝐥𝐞-𝐧𝐚𝐦𝐞> အဲ့လို cat နောက်မှာ ဖွင့်ကြည့်ချင်တဲ့ file name ထည့်ပေးလိုက်ရုံပါပဲ၊ ဒါပေမဲ့ တစ်ခုရှိတာက အရမ်းရှည်တဲ့ text တွေပါတဲ့ file တွေဆို cat နဲ့ဖတ်တာ အဆင်မပြေပါဘူး။ အဲ့တော့ဘာတွေသုံးရမလဲ အောက်မှာဆက်ကြည့် လိုက်ရအောင်..

𝐦𝐨𝐫𝐞 𝐯𝐬 𝐥𝐞𝐬𝐬

ဘာလို့ ဒီ commands ၂ခုကို ခေါင်းစဥ်တစ်ခုထဲ ထားထားတာလဲ ဆိုတော့ သူတို့ ၂ခုရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံက ဆသ်တူလို့ပါ၊ ကျွန်တော်တို့ အပေါ်မှာ ပြောခဲ့သလိုပဲ lines တွေအများကြီးပါတဲ့ file မျိုးဆို cat နဲ့ဖွင့်လိုက်ရင် အကုန်ပြပေးတာဖြစ်တဲ့အတွက် အပေါ်ဆုံးကိုပြန်သွားချင်တာတို့ ဘာတို့ဆို ကျွန်တော်တို့က scroll bar ကိုသုံးပြီး ပြန်တက်နေရပါမယ်။ အဲ့လိုမဖြစ်အောင် more နဲ့ဖွင့်လိုက်ရင်တော့ line by line file ရဲ့အစကနေ ကြည့်ပြီး အောက်ကိုဆင်းသွားလို့ရမှာပါ။

E.g. 𝐦𝐨𝐫𝐞 <𝐟𝐢𝐥𝐞-𝐧𝐚𝐦𝐞> ဆိုပြီးသုံးနိုင်ပါတယ်။ less command ကတော့ more command ကို upgrade လုပ်ထားတာပါ။ more မှာလိုပဲ line by line or page by page ကြည့်သွားလို့ ရပါတယ်။ သူ့မှာ ထပ်ပိုလာတာကတော့ အပေါ်အောက် vertically up or down ကို arrow keys သုံးပြီးကြည့်လို့ရပါတယ်။

E.g. 𝐥𝐞𝐬𝐬 <𝐟𝐢𝐥𝐞-𝐧𝐚𝐦𝐞> ဆိုပြီးကြည့်နိုင်ပါတယ်။ more ကော less ကောမှာ ကျွန်တော်တို့က multiple files တွေကို တစ်ခါထဲ ကြည့်ချင်လည်းရပါတယ်။

E.g. 𝐦𝐨𝐫𝐞 𝐟𝐢𝐥𝐞𝟏.𝐭𝐱𝐭 𝐟𝐢𝐥𝐞𝟐.𝐭𝐱𝐭 ဆိုပြီး multiple arguments ထည့်ပေးလို့ရပါတယ်။

𝑸𝒖𝒐𝒕𝒆: 𝑰𝒇 𝒚𝒐𝒖 𝒘𝒂𝒏𝒏𝒂 𝒅𝒐 𝒎𝒐𝒓𝒆, 𝒖𝒔𝒆 𝒍𝒆𝒔𝒔.

𝐡𝐞𝐚𝐝

ဒီ command ကိုတော့ ကျွန်တော်တို့ file တစ်ခုရဲ့ အစပိုင်း ကိုဖြတ်ကြည့်ချင်တဲ့အချိန်မှာ သုံးနိုင်ပါတယ်။

E.g. 𝐡𝐞𝐚𝐝 -𝐧 𝟏𝟎 𝐟𝐢𝐥𝐞𝟏.𝐭𝐱𝐭 လို့သုံးလိုက်မယ်ဆိုရင် file1.txt မှာပါတဲ့ အစကနေ lines ၁၀ ကြောင်းထိကို output ပြပေးမှာပါ။

𝐭𝐚𝐢𝐥

ဒီ command ကလည်း head နဲ့ပုံစံတူပါပဲ၊ ကွာသွားတာကတော့ file ရဲ့ အောက်ဆုံးကနေစပြီး အကြောင်းအရေ အရေအတွက်အတိုင်း output ပြပေးမှာပါ။

E.g. 𝐭𝐚𝐢𝐥 -𝐧 𝟏𝟎 𝐟𝐢𝐥𝐞𝟏.𝐭𝐱𝐭

𝐜𝐩 ( 𝐂𝐨𝐩𝐲 )

Linux မှာ files တွေကို directory တစ်ခုကနေတစ်ခု copy ချင်တာမျိုးဆို cp command ကိုသုံးပြီး ပြုလုပ်လို့ရပါတယ်။ ဘယ်လိုသုံးရလဲ ကြည့်ရအောင်...

E.g.1. ကျွန်တော်တို့က /home အောက်က file.txt ဆိုတဲ့ ဟာလေးကို /tmp အောက်ကို ရွှေ့ချင်တယ်ထားပါတော့၊ ဒါဆို 𝐜𝐩 /𝐡𝐨𝐦𝐞/𝐟𝐢𝐥𝐞.𝐭𝐱𝐭 /𝐭𝐦𝐩/ ဆိုပြီး သုံးလို့ရပါတယ်။

E.g.2. cp မှာသာမန် files တွေကိုတစ်ခုချင်း copy ချင်တာမဟုတ်ပဲ Directory လိုက် copy ချင်ရင်လည်းရပါတယ်။

𝐜𝐩 -𝐫 <𝐬𝐨𝐮𝐫𝐜𝐞-𝐝𝐢𝐫> <𝐝𝐞𝐬𝐭𝐢𝐧𝐚𝐭𝐢𝐨𝐧-𝐝𝐢𝐫> ပုံစံမျိုးနဲ့သုံးလို့ ရပါတယ်။ တစ်ခြားအသုံးဝင်တဲ့ options တွေလည်းအများကြီး ရှိပါသေးတယ်။ --help နဲ့ဖတ်ကြည့်ပါ။

𝐦𝐯 ( 𝐌𝐨𝐯𝐞 )

ဒီ mv command ကတော့ ဘာလုပ်ပေးလဲဆိုရင် file တစ်ခုကို cut and paste လုပ်လိုက်တာနဲ့ ဆင်တူပါတယ်။ Destination directory ကိုတစ်ခါထဲ အပြီးရွှေ့လိုက်တာပါ။ နောက်တစ်မျိုး သုံးနိုင်တာကတော့ file ကိုဘယ်မှ မရွှေ့ပဲ rename လုပ်ချင်တဲ့ အခါမျိုးမှာလည်း သုံးနိုင်ပါသေးတယ်။

E.g. 𝐦𝐯 𝐟𝐢𝐥𝐞.𝐭𝐱𝐭 𝐟𝐢𝐥𝐞𝟏.𝐭𝐱𝐭 ဆိုပြီး rename လုပ်နိုင်ပါတယ်။

ဒါကတော့ကျွန်တော် Linux စသုံးပြီး commands တွေနဲ့ စိမ်းသေးတဲ့ သူတွေအတွက်ရည်ရွယ်ပြီး basic အကျဆုံး commands လေးတွေကို share ပေးတာပါ။ သုံးနေရင်းနဲ့ ထပ်သိချင်တာတွေရှိရင်တော့ ကျွန်တော်တို့လည်း Google မှာရှာလိုက်၊ man pages တွေဖတ်လိုက်ပါပဲ။ Linux စသုံးရာမှာ အဆင်ပြေကြပါစေ။

Linux Essential commands (Part-2)

Table of contents