#10: Đời thay đổi khi ta thôi đẩy

Hello các bạn, lại là mình đây, chúc các bạn có 1 ngày Chủ nhật vui vẻ. 2 ngày cuối tuần này nắng quá, nên mình không đạp xe nữa, ngồi nhà viết blog :D. Cái tiêu đề kia mình cóp nhặt được từ 1 cuốn sách cùng tên, trước mình thấy tên hay quá nên “xin” luôn =)), có cái là mình chưa đọc cuốn sách ý.

Tuần vừa rồi trên công ty mình bắt gặp một trò khá là cuốn, gọi là Puzzle metal. Có 2 thanh sắt được móc nối với nhau, mục tiêu của trò này là người chơi phải gỡ 2 thanh sắt ra khỏi nhau. Trông vậy thôi chứ có những cái rất khó, mình không tài nào giải được. Mình thấy một anh trên công ty chơi trò này, thế là cả buổi mình ngồi nghịch nghịch, cuốn quá nên mua cả bộ trên Shopee về luôn :v.

Lúc ngồi chơi cái trò hack não này, mình nhận thấy có 1 điều rất thú vị, đó là cách giải nó vốn dĩ ở đấy rồi, có điều ta phải thay đổi góc nhìn một chút thì mới nhận thấy được. Góc nhìn sẽ quyết định thái độ và hành động của chúng ta. Nó có thể là những nhìn nhận về thất bại, về những mối quan hệ, về công việc,…

Niềm vui = thực tế - kì vọng

Người ta thường nói là kì vọng nhiều thì thất vọng nhiều. Có 1 chuyện khá hài hước là hồi đi học mình hay được điểm 9 10, nhất là mấy môn sở trường của mình như Toán hay Hóa, thành ra là bố mẹ, giáo viên kì vọng mình rất nhiều, lúc nào cũng phải đạt điểm cao, đôi khi chính mình cũng tự kì vọng mình như vậy luôn. Nếu hôm nào có bài kiểm tra hay thi cử mà không được điểm cao thì thôi xác định hôm đấy buồn, mà sai bài dễ thì mình còn buồn hơn. Ấy thế mà giả sử bài khó mình tạch, thì thực ra cũng chả buồn lắm. Khi bạn làm tốt một cái gì đó, mọi người sẽ đặt một kì vọng rất lớn cho bạn. Những thành tích bạn đạt được chính là mốc cơ sở của bạn, nếu bạn có lỡ thấp hơn mốc đó thì tức là bạn đã không đáp ứng được kì vọng. Đôi khi sống với quá nhiều kì vọng khiến bản thân chúng ta lúc nào cũng cảm thấy áp lực, không được vui vẻ, tệ hơn là những cái ta không thích mà vẫn phải cố làm tốt.

Các bạn thấy đó, Messi là cầu thủ bóng đá rất giỏi, anh ta ghi bàn, kiến tạo rất nhiều, và thường hay gánh đội bóng của anh ấy, nhưng khi mà có trận bóng anh ta không tỏa sáng cộng với việc đội bóng anh ta bị thua, thì ngay lập tức ngày hôm sau đầy rẫy những lời chỉ trích và phán xét trên mặt báo. Trong khi bóng đá là môn thể thao đồng đội 11 người.

Có một cái mình học được từ một anh trong cộng đồng mình là: Làm vượt kì vọng của sếp. Vậy làm sao để làm vượt kì vọng? Chúng ta làm vượt qua giá trị đồng lương ta nhận, hứa 1 nhưng làm 2. Bạn cho sếp những kì vọng nhỏ, nhưng lại mang đến giá trị lớn, mình đảm bảo sếp sẽ rất hạnh phúc và tự hào khi có bạn.

Vậy điều rút ra ở đây là: năng lực bạn càng lớn, kì vọng của mọi người và cả bạn càng cao. Vô hình chung, những thứ đó làm bạn lúc nào cũng sợ làm sai, sợ bị đánh giá và ngại thử nghiệm. Điều quan trọng nhất là bạn phải xác định được, khi bạn làm sai, bạn học được gì. Nói vậy không có nghĩa là bạn phải hạ thấp tiêu chuẩn của bạn, ý mình muốn nói là hãy xem những thất bại là một phần của cuộc sống, sai thì mình sửa thôi, chỉ là đừng để nó sai đến mức không thể sửa được. Bạn cũng đừng quan tâm nhiều quá đến những phán xét của người khác, mỗi ngày bạn đều cảm thấy bản thân mình tốt hơn ngày hôm qua, vậy là ok.

Kiếm thêm góc nhìn mới

Ở trên mình có nói đến chuyện thay đổi góc nhìn, nhưng làm nào để đổi nếu có ít góc nhìn, vậy thì phải đi kiếm thêm thôi.

Công việc của mình hiện tại là Kĩ sư phần mềm, mình không chỉ làm việc với máy tính mà phải làm việc với team dev, Project manager (PM), Business Analyst (BA), Quality Assurance/Quality Control (QA/QC) hay cả khách hàng nữa. Có quá nhiều những người và đội nhóm cùng tham gia vào phát triển và hoàn thiện sản phẩm, vì thế mà việc mình làm chỉ là một khâu trong quá trình ấy. Từ lúc còn là freshor hay junior, mình thường chỉ hay quan tâm đến việc của mình, làm đúng và đủ yêu cầu được giao, vậy là xong. Đôi lúc mình cũng không có phản biện gì nhiều, mình tập trung chính vào phần How. Nhưng càng lên cao, khi có những kinh nghiệm và suy nghĩ sâu xa hơn, mình phải đặt càng nhiều câu hỏi Why càng tốt. (Về phần Why và How, các bạn có thể đọc lại ở đây Why, what then How). Tại sao tính năng này lại sinh ra?; tại sao mình lại thiết kế như thế này?; khách hàng muốn cái này để xử lí vấn đề gì?. Khi đi sâu vào những vấn đề như thế, mình không còn cách nào khác phải đi…hỏi. Những kiến thức về nghiệp vụ hay quản lí mình không có, nên mình phải đi hỏi họ, để họ cho mình thêm kiến thức và cung cấp thêm những góc nhìn khác đứng từ góc độ của họ. Quả thực khi nhìn từ góc độ người dùng sản phẩm, mình mới thấy được những điều gì quan trọng với họ, họ không quan tâm chúng ta làm gì và làm thế nào, họ chỉ quan tâm nó có giải quyết được vấn đề của họ không thôi. Bất cứ điều gì bạn nghĩ nó fancy nhưng người dùng thấy khó chịu thì đều thất bại hết. Hay câu chuyện quản lí dự án của PM, đôi khi dev cảm thấy khó chịu khi bị PM đốc thúc công việc, nhưng để mà nói thì nếu đứng trên góc độ người quản lí, họ cũng chịu nhiều áp lực từ cả cấp trên lẫn cấp dưới, nên dev hoàn thành công việc thì PM mới xong việc được. Vậy nên là chúng ta phải đứng từ góc nhìn của nhau và phối hợp làm sao cho hiệu quả (cái này nói thì dễ mà làm không dễ tí nào :D).

Có nhiều khi bạn không những phải tìm hiểu những kiến thức trong công việc, mà có thể tìm kiếm thêm góc nhìn từ những thứ không liên quan. Chẳng hạn với mình, mình tìm hiểu về kinh tế hay tập chơi tennis hay tìm hiểu về cafe, mỗi những cái đó đều khiến mình cảm thấy thú vị. Ví dụ một điều mình học được từ nguyên lí kinh tế là Chi phí cơ hội: Cái giá bạn phải trả (tiền, thời gian, những sự lựa chọn khác) để có được cái bạn muốn, đó mới là giá trị thực sự của hàng hóa dịch vụ. Ví dụ mình có câu hỏi dành cho bạn như sau: giữa một công việc nặng nhưng lương rất cao và một công việc nhẹ, môi trường thoải mái, nhưng lương thấp hơn, thì bạn chọn cái nào. Quay trở lại câu chuyện góc nhìn, kiến thứ từ những thứ bên ngoài như vậy giúp mình có cái nhìn đa chiều hơn, từ đó có những lập luận và quyết định sáng suốt hơn, tránh những thiên kiến không chính xác. Các bạn cứ thử mà xem, làm bất kì thứ gì mà bạn chưa biết hoặc chưa quen, bạn sẽ thấy bản thân linh hoạt hơn nhiều.

---

Cảm ơn các bạn đã đọc bài, hẹn gặp lại các bạn trong bài tiếp theo!

Huy.